سیاست

استاد پیشین ایرانشناسی دانشگاه هاروارد معتقد است که ایرانیان اولین تدوین کنندگان قانون بین المللی بود و این قوانین همگی جدای از حوزه دولت و سیاست بودند. اهمیت این قوانین در این است که اساس قانونهای رومی را همین قانون ایرانیها تشکیل می دهند. 
سخنرانی پروفسور نلسون ریچار فرای، استاد پیشین ایرانشناسی دانشگاه هاروارد، درباره "دین و دولت و مدخل پژوهشی در تاریخ" عصر امروز در مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران برگزار شد.
پروفسور فرای سخنرانی اش را به زبان فارسی ارائه کرد و از اینکه مجدداً توانسته در ایران حضور پیدا کند و خاک پاک ایران وطن خویش را مجدداً ببیند ابراز خوشحالی کرد و اظهار داشت : در تاریخ و حدوداً چهار هزار سال پیش در بین النهرین ما مملکتهای کوچکی داشتیم و یا به عبارتی هر شهری یک کشور محسوب می شد. بابل، اوروک، عیلام هر یکی یک کشور محسوب می شد. هر کدام از این ممالک یک رئیس داشتند که آن فرد هم رئیس و هم کشیش بود. به عبارتی دیگر در آنجا دین و دولت یکی بود. در مصر این گونه افراد فراوان بودند که خود را خدا می نمایاندند مانند فرعون.
وی در ادمه افزود: بعدها فلسفه دین و دولت گسترش یافت و آرامیها و سومریها این نگرش را قبول کردند و تا زمانهای طولانی دین و دولت در دست یکنفر بود. همچنین تا زمان اسلام و بنی امیه و بنی عباس و در دوران پایتختی بغداد نیز خلیفه هم رئیس دین و هم رئیس دولت بود.
پروفسور فرای نگرش ایرانیان را به دین و دولت بسیار متفاوت دانست و گفت : ایرانیان در سه هزار سال پیش یک فلسفه دیگری داشتند و آن این بود که یک نفر رئیس قبیله و یک نفر شامان و کشیش بود. بدین ترتیب ریاست بر عهده دو نفر بود. در بین النهرین کلمه دین دو معنی داشت یکی قانون و دیگری مذهب. البته به نظر من برای تاریخ بشر بسیار اهمیت دارد و آن این بود که ایرانیان قانون مخصوص بین المللی را تدوین کردند.
وی افزود: قانون بین المللی از قانون محلی جدا بود و اهمیت آن در این است که اساس قانونهای رومی همین قانون ایرانیها به حساب می آمد. اما آنها نمی گویند که این قوانین از ایران آمده است نه از روم. و این موضوع از نظر تاریخ بشر بسیار مهم است.
پروفسور فرای با یاد آوری این نکته که تقریباً 64 سال پیش به خدمت آیت الله العظمی بروجردی به قم رفته بود گفت : من یادم هست که ایشان گفتند باب اجتهاد باید همیشه باز باشد و نباید هیچ وقت اجتهاد بسته بماند. معنای این حرف این است که علم و فرهنگ و دین تغییر می یابد و باید قبول کنیم که در دنیا پیشرفتی وجود دارد و این از اصول مهم تشیع است. ما نمی توانیم به قرن ششم و هفتم باز گردیم. از تکنولوژی باید استفاده کرد اما میراث ایران را نباید فراموش کرد.
استاد ایران شناسی دانشگاه هاروارد در بخش پایانی سخنانش اظهار داشت : ما امروزه در دوره جنگهای مذهبی هستیم. پنجاه سال پیش در شهر کراچی مشکل بین هندوها و مسلمانان بود اما امروز بین سنی و شیعه جنگ هست و یکدیگر را می کشند و پاکستان و افغانستان تبدیل به وضعیت جنگ مذهبی شده است. امروزه جنگ برای دین است و اوج آن را در فلسطین می بینیم. البته ایران خوشبختانه یک جزیره ای است که جنگ دینی در آن وجود ندارد.